I. Tình hình chung
1. Diễn biến mực nước
Trong tuần qua, tổng lượng dòng chảy về ĐBSCL ở mức thấp hơn TBNN (2012-2024) khoảng 10%, thấp hơn cùng kỳ năm 2024 và 2023 lần lượt là 9% và 22%; cao hơn cùng kỳ năm 2021 và 2022 lần lượt là 24 và 12%. Mực nước các trạm nội đồng trong tỉnh cao hơn cùng kỳ năm 2024 và TBNN từ 05-10cm ; thấp hơn cùng kỳ năm 2023 phổ biến từ 15-25cm.
2. Diễn biến xâm nhập mặn
Từ ngày 18÷23/02/2025, khu vực các huyện vùng TGLX và Tây Sông Hậu có mưa trái mùa, lượng mưa phổ biến từ 20-50mm. Vì vậy độ mặn cao nhất ngày các trạm trên sông Cái Bé và kênh Cái Sắn có xu thế giảm chậm và ở mức phổ biến thấp hơn tuần trước từ 2,0÷5,0‰.
Trên kênh Cái Sắn, độ mặn 1,0‰ xâm nhập đến cầu Rạch Sỏi. Trên sông Cái Bé, độ mặn 4,0‰ xâm nhập sâu khoảng 10km (xã Bình An, huyện Châu Thành); độ mặn 1,0‰ xâm nhập sâu khoảng 16km (đầu xã Minh Hoà, huyện Châu Thành). Trên sông Cái Lớn, độ mặn 4,0‰ xâm nhập sâu khoảng 27km (xã Thủy Liễu, huyện Gò Quao); độ mặn 1,0‰ xâm nhập sâu khoảng 39km (TT. Gò Quao, huyện Gò Quao).
3. Tình hình sản xuất: (tính đến ngày 25/02/2025)
- Lúa Mùa 2024-2025: đã thu hoạch dứt điểm.
- Lúa vụ Đông Xuân 2024-2025: đã gieo trồng được 280.747ha/280.532 ha, đạt 100,08% so với kế hoạch. Đến nay đã thu hoạch 62.398 ha, đạt 22,2% diện tích gieo trồng.
- Rau màu các loại, cây ăn trái: Diện tích gieo trồng 20.579,9ha(trong đó, rau màu 3.797,4ha, cây ăn trái 16.782,5ha).
- Vụ nuôi tôm nước lợ năm 2025: Diện tích thả nuôi được 95.165/137.050 ha, đạt 69,44% kếhoạch. Trong đó, diện tích nuôi tôm công nghiệp 1.452 ha; nuôi tôm quảng canh-quảng canh cải tiến 17.199 ha và nuôi tôm - lúa 76.514 ha.
4. Tình hình nước sinh hoạt: Hiện nay, tình hình nguồn nước cung cấp đầu vào cho các nhà máy nước, các trạm cấp nước và hoạt động cung cấp nước sạch cho người dân trên địa bàn tỉnh cơ bản ổn định.
5. Tình hình thiệt hại: Từ đầu mùa khô 2024-2025 đến nay, chưa ghi nhận thiệt hại do hạn mặn gây ra. Tuy nhiên, trên địa bàn xã Vĩnh Hòa Hiệp, huyện Châu Thành ghi nhận 22,39ha lúa Đông Xuân 2024-2025 bị ảnh hưởng và giảm năng suất với tỷ lệ dưới 30%, qua đó Chi cục Thủy lợi đã phối hợp với Phòng Nông nghiệp và PTNT tổ chức khảo sát và xác định nguyên nhân là do triểu cường dâng cao làm nước mặn tràn qua bờ bao và các cống của hộ gia đình, ngoài ra bên trong nền đất lúa nêu trên đã bị nhiễm mặn từ những vụ trước. Đến nay, phần diện tích bị ảnh hưởng nêu trên đã thu hoạch dứt điểm, năng suất đạt 5,5 tấn/ha.
II. Kết quả triển khai công tác phòng, chống hạn hán, xâm nhập mặn
- Các ngành, địa phương đã chủ động triển khai thực hiện tốt các giải pháp và nhiệm vụ đã được phân công cụ thể tại Phương án số 3168/PA-UBND ngày 04/12/2024 của UBND tỉnh về phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn, đảm bảo nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh trong mùa khô 2024-2025 trên địa bàn tỉnh Kiên Giang.
- Sở Nông nghiệp và PTNT đang tham mưu UBND tỉnh ban hành Công văn chỉ đạo các sở, ngành, địa phương chủ động triển khai công tác ứng phó hạn mặn trên địa bàn tỉnh Kiên Giang theo Công điện số 15/CĐ-TTg ngày 17/02/2025 của Thủ tướng Chính phủ về việc chủ động ứng phó đợt xâm nhập mặn cao điểm ở Đồng bằng sông Cửu Long và Thành phố Hồ Chí Minh.
- Chi cục Thủy lợi vận hành có hiệu quả hệ thống cống trên địa bàn tỉnh và phối hợp Công ty TNHH MTV Khai thác Thủy lợi miền Nam (trực thuộc Bộ Nông nghiệp và PTNT) vận hành các cống: Cái Lớn, Cái Bé, Xẻo Rô để ngăn mặn, giữ ngọt hợp lý theo yêu cầu thực tế tại từng thời điểm sản xuất của từng khu vực. Thường xuyên kiểm tra hệ thống cống trên địa bàn tỉnh, qua đó đã phát hiện sớm các sự cố rò rỉ mặn và có biện pháp khắc phục kịp thời
- Chi cục Thủy lợi đã phối hợp với Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn và các đơn vị có liên quan chủ động vận hành linh hoạt cống, âu thuyền Vàm Bà Lịch, tại xã Vĩnh Hòa Phú, huyện Châu Thành để cắt đỉnh triều trong tháng 01 và 02/2025.
- Các địa phương trong vùng bị ảnh hưởng mặn đã triển khai đắp mới, gia cố 29 đập đất (An Biên 20, An Minh 09) và 01 đập lớn bằng cừ thép Larsen trên kênh Rạch Giá – Hà Tiên, huyện Kiên Lương (đã đắp từ đầu năm 2024 đến nay) ngăn mặn theo thời vụ để bảo vệ lúa trong vụ Mùa, Đông Xuân 2024-2025 và đảm bảo nước sinh hoạt cho Nhân dân trên địa bàn.
Hình: Đập trên kênh Rạch Giá – Hà Tiên, thuộc xã Hòa Điền, huyện Kiên Lương
III. Giải pháp phòng, chống hạn hán, xâm nhập mặn trong thời gian tới
1. Dự báo xâm nhập mặn trong thời gian tới
Theo dự báo của Đài Khí tượng Thủy văn Kiên Giang, tình hình xâm nhập mặn từ tháng 02 đến tháng 4/2025 ở mức cao hơn trung bình nhiều năm, dự báo độ mặn cao nhất mùa khô năm 2024-2025 trên sông Cái Lớn, Cái Bé xuất hiện vào cuối tháng 3 và tháng 4/2025. Từ tháng 5/2025 trở đi xâm nhập mặn trên các sông có xu thế giảm dần trong nửa đầu tháng và giảm nhanh từ nửa cuối tháng 5/2025. Mặn xâm nhập mạnh vào các kỳ triều cường: ngày 04-07/3; 21-24/3; 31/3-03/4; 16-19/4; 28/4-01/5.
2. Giải pháp phòng, chống hạn hán, xâm nhập mặn trong thời gian tới
- Các Sở, ngành, địa phương tiếp tục chủ động triển khai thực hiện tốt các nhiệm vụ đã được phân công cụ thể tại Phương án số 3168/PA-UBND ngày 04/12/2024 về phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn, đảm bảo nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh trong mùa khô 2024-2025 trên địa bàn tỉnh Kiên Giang; Công văn số 2837/UBND-KT ngày 25/12/2024 về việc chủ động phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn mùa khô 2024-2025 trên địa bàn tỉnh Kiên Giang.
- Chi cục Thủy lợi tiếp tục theo dõi thông tin dự báo xâm nhập mặn, nguồn nước của các cơ quan chuyên ngành khí tượng, thủy văn và cơ quan chuyên môn thuộc Bộ Nông nghiệp và PTNT (Viện Khoa học thủy lợi Việt Nam) cung cấp để làm cơ sở tổ chức các giải pháp ứng phó phù hợp.
- Ban Quản lý Dự án đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn phối hợp với các đơn vị có liên quan chủ động vận hành linh hoạt cống, âu thuyền Vàm Bà Lịch tại xã Vĩnh Hòa Phú, huyện Châu Thành xuyên suốt trong tháng 3 và tháng 4/2025 để kiểm soát mặn, trữ ngọt, tránh mặn xâm nhập sâu vào nội đồng đảm bảo nguồn nước cho sản xuất và cung cấp nước ngọt cho các nhà máy nước tại thành phốRạch Giávà huyện Châu Thành.
- Chi cục Thủy lợi chủ động vận hành có hiệu quả các cống trên địa bàn tỉnh và phối hợp với Công ty TNHH MTV Khai thác Thủy lợi Miền Nam vận hành các cống Cái Lớn, Cái Bé, Xẻo Rô đảm bảo an toàn cho sản xuất. Phối hợp với các đơn vị có liên quan vận hành cống, âu thuyền Vàm Bà Lịch đảm bảo nguồn nước phục vụ sản xuất và nước sinh hoạt của người dân trong khu vực.
- Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn chủ động rà soát các khu vực người dân có nguy cơ thiếu nước sinh hoạt để đẩy nhanh tiến độ thực hiện và đưa vào hoạt động các công trình cấp nước, hỗ trợ người dân các dụng cụ trữ nước phục vụ sinh hoạt, tuyệt đối không để người dân bị thiếu nước sinh hoạt hoặc phải sử dụng nước sinh hoạt không bảo đảm chất lượng.
- Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố:
+ Tổ chức theo dõi chặt chẽ diễn biến và dự báo khí tượng thủy văn, nguồn nước, xâm nhập mặn để chủ động triển khai các biện pháp ứng phó cụ thể với tình hình thực tế tại địa phương.
+ Tuyên truyền, vận động người dân kiểm tra chất lượng nước trước khi bơm tưới, tích trữ sử dụng nguồn nước một cách khoa học, tiết kiệm, hợp lý. Kịp thời thông báo, hướng dẫn người dân trong khu vực bị nhiễm mặn biết, chủ động sản xuất, không lấy nước từ các kênh bị nhiễm mặn để dự trữ, tưới.
+ UBND huyện U Minh Thượng phối hợp với Sở Giao thông vận tải thường xuyên kiểm tra, kịp thời phát hiện xử lý các tình huống sụt lún, sạt lở Đê bao ngoài có thể xảy ra. Đồng thời, tăng tường tuyên truyền người dân trong khu vực sử dụng tiết kiệm nước, không sản xuất trái lịch thời vụ để hạn chế đến mức thấp nhất về thiệt hại cho sản xuất và cơ sở hạ tầng./.
Hồ Minh Tâm, Chi cục Thủy lợi Kiên Giang
